نشریه ۳۹۰ راهنمای انجام مطالعات خدمات جانبی در پروژه های بهسازی لرزه ‌ای

انسان از آغاز خلقت همواره با موضوع بلایای طبیعی مواجه بوده و تلاش نموده است تا این حوادث و سوانح طبیعت را مدیریت و کنترل نماید و زندگی خود را از این خطرات، ایمن و محتوا دارد در میان بلایای طبیعی، زلزله از ویژگی های خاصی برخوردار بوده و در قرن گذشته با توجه به عوامل تیر اهمیت بیشتری به مدیریت بحران زلزله داده شده است

افزایش تعداد شهرها در نقاط مختلف که بسیاری در مناطقی فعال لرزه خیز واقعند
گسترش و توسعه شهرها به گونه ای که گسل های زیادی در داخل شهرها قرار گرفته اند.
افزایش تراکم جمعیت شهرها که باعث افزایش تعداد قربانیان زلزله گردیده است
افزایش کمی و کیفی تاسیسات و امکانات مختلف شهری، که باعث افزایش سرمایه گذاری انسان در شهرها و گسترش خسارات مالی ناشی از زلزله شده است.
پیشرفت دانش لرزه شناسی و مهندسی زلزله که بشر را قادر به ثبت اطلاعات زلزله های گذشته و تجزیه و تحلیل هر چه دقیق تر آن ها نموده است

ایران از نظر لرزه خیزی در منطقه ی فعال جهان قرار دارد و به گواهی اطلاعات مستند علمی و مشاهدات قرن بیستم از خطر پذیر ترین مناطق جهان در اثر زمین لرزه های پر قدرت محسوب می شود. در سال های اخیر به طور متوسط هر پنج سال یک زمین لرزه با صدمات جانی و مالی بسیار بالا در نقطه ای از کشور رخ داده است و در حال حاضر ایران در صدر کشورهایی است که وقوع زلزله در آن با تلفات جانی بالا همراه است. گرچه جلوگیری کامل از خسارات ناشی از زلزله های شدید بسیار دشوار است لیکن با افزایش سطح اطلاعات در رابطه با لرزه خیزی کشور، آموزش همگانی و ترویج فرهنگ ایمنی، شناسایی و مطالعه دقیق وضعیت آسیب پذیری مستحدثات (ساختمان ها، تاسیسات زیربنایی و شریان های حیاتی) و ایمن سازی و مقاوم سازی صحیح و اصولی آنهاء می توان تا حد مطلوب تلفات و خسارات ناشی از زلزله های آتی را کاهش داد.

یکی از برنامه های مهم در دست اقدام دولت برای کاهش خطر پذیری کشور در برابر زلزله که راهبری و مدیریت انرا سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بر عهده دارد، برنامه ی مطالعه و اجرای مقاوم سازی ساختمان های دولتی مهم، تاسیسات زیربنایی و شریان های حیاتی کشور است و در این برنامه در قالب طرح های تملک دارایی های سرمایه ای از سال ۸۱ موضوع در دست اقدام می باشد که شامل مستحدثات زیر است :

بیمارستان های بزرگ و مراکز امدادرسانی و آتش نشانی
ساختمان های استراتژیک و مراکتر منیر دفاعی
مراکز آموزش عالی و مدارس
پل های مهم شهر تهران پل های مهم راه آهن
تاسیسات مهم نفت و گاز و پالایشگاه های اصلی کشور
مراکز مهم مخابراتی، اطلاع رسانی و صدا و سیما
تاسیسات مهم تولید و توزیع برق و شبکه آبرسانی شهری

از جمله نیازها و ملزومات مهم این برنامه لزوم تدوین ضوابط، دستورالعمل ها و معیارهای فنی بهسازی لرزهای مستحدثات موجود می باشد که این امر در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص پیشگیری و مدیریت بحران های طبیعی و نیز در سند توسعه فرابخشی کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله مورد تاکید قرار گرفته است

یکی از موضوعات و مراحل بسیار مهم مطالعات بهسازی لرزهای مرحله ی ارزیابی آسیب پذیری سیستم مورد بررسی (اعم از ساختمان، شریان های حیاتی و …) است. احراز شناخت کامل و کافی از مشخصات مصالح و ساختگاه بسته به هدف بهسازی انتخابی و نوع تحلیل، مستلزم انجام آزمایش های مقاومت مصالح و ژئوتکنیک است. لذا نشریاهای حاضر با عنوان “راهنمای انجام مطالعات خدمات جنبی در پروژه های بهسازی لرزه ای “، با تلاش گروه هدایت فنی شرکت خدمات مدیریت ایرانیان و کارشناسان دفتر امور فنی، تدوین معیارها کاهش خطر پذیری ناشی از زلزله تدوین شده است.