مطالعات انجام یافته طی سه دهه گذشته و مطالعات اخیر در دست انجام در چارچوب برنامه بهسازی لرزه ای پل ها در کشور ایران نشان داده است که تعداد قابل اعتنایی از پل های شهری، راه و راه آهن کفایت لازم برای خدمت رسانی و مقاومت در مقابل نیروهای ناشی از زلزله محتمل الوقوع در عمر مفید باقیمانده، با میزان احتمال وقوع معین مورد انتظار در این بازه زمانی را دارا نمی باشند.
خوشبختانه امروزه، به اهمیت مطالعات و اقدامات عملی لازم در ارتباط با ارزیابی آسیب پذیری و در صورت نیاز، بهسازی لرزهای پل های موجود، در سطح اجرایی پی برده شده و به این مطالعات بها داده شده است. با این وجود به دلیل عدم وجود اسلوب شناسی متحدالشکل، این مطالعات بدون انجام مطالعات توجیهی و امکان سنجی، ارزیابی اولیه و اولویت بندی در دست انجام بوده است
نه تنها از دیدگاه خسارات جانی محتمل در اثر فرو ریزی پل ها و انعکاس گسترده اجتماعی چنین ضایعاتی، که لطمه جبران ناپذیری به حیثیت جامعه مهندسی کشور نیز وارد خواهد ساخت، بلکه از لحاظ نقش زیربنایی که پل ها در شبکه راه های کشور از نظر ارتباطات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و همچنین نجات و امداد و فعالیتهای مدیریت بحران پس از وقوع زلزله ایفا می نمایند، طبعه فروریزی یا تحمل خسارات به میزانی که در بهره برداری متعارف و یا محدود آن ها اختلال ایجاد نماید، قابل پذیرش نبوده و لازم است برای ارزیابی آسیب پذیری و بهسازی لرزهای پل ها در چارچوب برنامه های پیشگیرانه طرح جامع کاهش آسیب های ناشی از زلزله کشور جایگاه ویژه ای قائل شد.
یادآور می گردد که در اغلب ایین نامه های خارجی مورد استفاده در طراحی پل های موجود در کشور، اهمیت محدود نمودن خسارت در پل های مهم برای خدمت رسانی بلاوقفه پس از وقوع زلزله ای با احتمال وقوع اندک در دوره عمر مفید پل لحاظ نگردیده است. در راهنمای حاضر، مفاهیم ارزیابی و بهسازی لرزه ای پل ها بر اساس دیدگاه های مبتنی بر عملکرد و حالات حدی ذیربط ارایه گردیده اند.
امید است این راهنما که براساس معرفت، زمان و دانسته های روز، مطالعات ویژه طرح، مقالات معتبر بین المللی، مراجع و آیین – نامه های معتبر جهانی و با توجه به انواع پل های موجود در کشور و وضعیت طراحی مفهومی و همچنین با ملحوظ داشتن شرایط عمومی پل های کشور به رشته تحریر در آمده، مورد بهره برداری دست اندر کاران مطالعات ارزیابی آسیب پذیری لرزهای و اقدامات عملی بهسازی لرزه ای پل های بتن آرمه و فولادی موجود در کشور واقع گردد.
این نشریه حاوی راهنمای بهسازی لرزه ای پل ها در برابر نیروی ناشی از زلزله است .امید است این راهنما که براساس معرفت زمان و دانسته های روز و با توجه به انواع پل های موجود در کشور و وضعیت طراحی مفهومی و همچنین با ملحوظ داشتن شرایط عمومی پل های کشور به رشته تحریر در آمده، مورد بهره برداری دست اندرکارانِ مطالعات ارزیابی آسیب پذیری لرزهای و اقدامات عملی بهسازی لرز ه ای پل های بتن آرمه و فولادی موجود در کشور واقع گردد.
فصل اول : ملاحظات مقدماتی و مفاهیم عمومی ارزیابی آسیب پذیری و بهسازی لرزه ای پل ها
این فصل شامل بخش های مقدماتی و ابتدایی همچون سیستم واحد ها ، نماد ها ، مخاطرات ژئوتکنیکی لرزه ای ، تراز های عملکردی و … می باشد
فصل دوم : فلسلفه مطالعات ارزیابی آسیب پذیری و بهسازی لرزه ای پل ها
این فصل هم شامل بخش های روند عملیاتی بهسازی لرزه ای ، سطوح خطر زمین لرزه ، شیوه های بهسازی ، ایمن سازی و ارتقای رفتار لرزه ای پل و طبقه بندی خاک و ضریب ساختگاه و … می باشد.
فصل سوم : ملزومات بنیادین
این فصل هم شامل بخش هایی همچون روند بهسازی لرزه ای پل ها ، انتخاب هدف بهسازی ، معیار تشخیص نیاز به بهسازی لرزه ای ، کنترل طرح بهسازی ، استراتژی بهسازی لرزه ای پل و … می باشد
فصل چهارم : مفاهیم تحلیل تقاضا
این فصل شامل بخش هایی از قبیل تحلیل لرزه ای و تعیین آثار ناشی از زمین لرزه ، رفتار سازه پل ، سازه الاستیک ، سازه های شکل پذیر پل ها ، مدل سازی و تحلیل به منظور ازیابی کمی و … می باشد.
فصل پنجم : ارزیابی ظرفیت
این فصل شامل بخش هایی همانند ظرفیت اعضا ، مقاومت اسمی اعضای بتن آرمه پل های موجود ، مقاومت اسمی اعضای فولادی پل های موجود می باشد
فصل ششم : شیوه های بهسازی و نحوه ارائه طرح بهسازی لرزه ای
این فصل شامل بخش هایی همانند شیوه های عمومی بهسازی پل ها ، طراحی ظرفیتی ، بهسازی پی ، تغییرات فشار جانبی خاک و ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای پل می باشد
فصل هفتم : مفاهیم بنیادین و فلسفه مطالعات ارزیابی آسیب پذیری و بهسازی لرزه ای
این فصل شامل بخش هایی همچون سطوح عملکرد ، میزان خسارت ، سطوح خطر زمین لرزه ، تراز های عملکردی پیشنهادی ، کنترل نسبت های ظرفیت به تقاضای عضو به عضو و جزء به جزء و … می باشد
فصل هشتم : روش های تحلیل تقاضا و ارزیابی نسبت های ظرفیت به تقاضا
این فصل شامل بخش هایی همچون انتخاب روش تحلیل ، روش طیف ظرفیت ، اسلوب شناسی ، ظرفیت پل ، محدوده کاربرد روش طیف ظرفیت ، ارزیابی ظرفیت تغییر مکانی پل ، محاسبه تقاضا و … می باشد.
فصل نهم : ارزیابی کمی ظرفیت
این فصل شامل بخش های مراحل ارزیابی کمی ، ارزیابی پل از دیدگاه طراحی مفهومی لرزه ای ، مسیر انتقال بار ها ، مدل سازی پل ها برای تحلیل تقاضا ، میرایی ، سازه عرشه ، جا به جایی دایمی خاک ، مقاومت اعضا ، ظرفیت مقاومتی اعضای پل و … می باشد.
فصل دهم : ارزیابی شالوده و پی
این فصل ، فصل پایانی این نشریه می باشد و شامل بخش هایی از قبیل مدل سازی ، شالوده های سطحی منفرد ، پی های شمعی ، ارزیابی شالوده هی منفرد سطحی ، تقاضای تغییر مکانی شالوده و …. می باشد
عنوان پیوست ها
پیوست الف- تحلیل لرزهای پل ها
پیوست ب – مفاهیم طراحی ظرفیتی
پیوست پ – راهنمای بهسازی لرزهای
پیوست ت- روند عملیاتی ارزیابی به روش نسبت ظرفیت به تقاضا
پیوست ث – جدول توجیه فنی و اقتصادی طرح بهسازی
پیوست ج – راهنمای مطالعات میدانی و گردآوری اطلاعات
پیوست چ- شناسنامه فنی فشرده پلها
پیوست ح- روشهای پیشبینی عمر مفید باقیمانده پل های بتنی
پیوست خ – مثال کاربردی
